Z wielkim smutkiem i żalem informujemy, że Chełmska Biblioteka Publiczna straciła przyjaciela, a czytelnicy wybitnego poetę, prozaika, eseistę, autora utworów dla młodzieży, regionalistę i animatora kultury – Longina Jana Okonia. Longin Jan OKOŃ odszedł dzisiaj w wieku 92 lat.

Jeszcze 5 grudnia celebrowaliśmy w ChBP Jego Życie i Dorobek, będąc dumnymi z faktu Jego wieloletniej przyjaźni wobec Chełmskiej Biblioteki Publicznej i naszych Czytelników, ciesząc się bogatym księgozbiorem, który przekazał chełmskiej książnicy.

W imieniu Dyrektora ChBP Roberta Chełmickiego oraz wszystkich pracowników biblioteki składamy najszczersze wyrazy współczucia i kondolencje.

Żegnaj Mistrzu!

Longin Jan Okoń jako poeta debiutował w 1948 r. w czasopiśmie „Wici”. Wydał 16 tomów poezji (w tym trzy tłumaczone na język francuski, fiński i) niemiecki, 7 zbiorów opowiadań, 6 głośnych powieści indiańskich (wznawianych wielokrotnie w latach 1986-1996), 16 szkiców i opracowań, głównie o tematyce chełmskiej, w tym Historię literatury ziemi chełmskiej 1505-2010 uzupełnioną szkicami (2010) oraz Chełm literacki XX i XXI wieku (współautor Zbigniew Waldemar Okoń, Tom I (2014), Tom II (2016). Jego utwory drukowane były w 56 książkach zbiorowych oraz w 68 czasopismach, wydane zostały w nakładzie około trzech milionów egzemplarzy.

Biogramy Longina Jana Okonia ukazały się w 17 słownikach krajowych i 3 zagranicznych: Dictionary of International Biography, ed. 21, Cambridge 1990, s.529; International Authors end Writers: włos Who, ed. 30, Cambridge 1991, s.649Men of Achievement, ed.16, Cambridge 1992, s.658. W różnych uczelniach w kraju powstało 16 prac magisterskich o jego twórczości i działalności społecznej.

Longin Jan Okoń urodził się 20 XII 1927 r. w Świerszczowie (pow. chełmski), od drugiego roku życia mieszka w Chełmie. Tu do września 1939 r. był uczeniem Szkoły Powszechnej im. G. Piramowicza. W czasie okupacji niemieckiej kontynuował naukę na tajnych kompletach (1941-1944), był działaczem konspiracyjnego, młodzieżowego podziemia kulturalnego. Wiersze patriotyczne w formie plakatów rozwieszał na murach Chełma.

Ukończył Gimnazjum i Liceum Pedagogiczne w Chełmie (1948), Studium Nauczycielskie w Kielcach (1963), pedagogikę z polonistyką na Uniwersytecie Warszawskim (1970), studia podyplomowe z zakresu organizacji i zarządzania oświatą w Warszawie (1976).

Był m.in. kierownikiem szkół podstawowych w Poniatówce (1949-1951), Leśniczówce (1951-1954) i Świerżach (1954) w powiecie chełmskim; zastępcą inspektora szkolnego w Wydziale Oświaty Powiatowej Rady Narodowej w Chełmie (1955-1968); dyrektorem Zespołu Szkół Zawodowych nr 4 im. K. A. Jaworskiego w Chełmie (1968-1982).

Od 1982 r. przebywa na emeryturze. W latach 1986-2001 mieszkał w Lublinie. Po śmierci żony, Marii Janiny Okoń, poetki, eseistki, pedagoga, regionalistki (zmarła 17 IX 2001 r. w Lublinie, pochowana została na cmentarzu przy ul. Mościckiego w Chełmie) powrócił do Chełma.

Longin Jan Okoń uważany jest za czołowego inicjatora i organizatora życia literackiego w Chełmie po 1944 r. Wniósł także ogromny wkład w organizację i rozwój życia literackiego Lublina. Był inicjatorem powstania i założycielem w 1956 r., ”okrytej legendą”, jak napisał S. Mikulski, Grupy Literackiej „Pryzmaty” w Chełmie, której przewodniczył przez 24 lata. Grupa ta jako jedyna po 1945 r. grupa literacka z Chełma – weszła do historii literatury polskiej, co znajduje potwierdzenie w licznych opracowaniach naukowych i krytyczno-literackich (pisali o niej m.in., J. Smolarz, A. Koziołkiewicz-Makarska, J. Kajtoch, E. Głębicka, W. Koza, S Rogala). Longin Jan Okoń był także współzałożycielem w 1959 r. Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Chełmskiej (prezes i członek Zarządu 1959-1986) oraz współredaktorem, od trzeciego numeru redaktorem „Ziemi Chełmskiej”.

W 2004 r. był współzałożycielem Chełmskiej Grupy Literackiej „Lubelska 36”, do której należał i pełnił funkcję honorowego prezesa do 2011 r.. W tymże okresie był współredaktorem pisma literacko-artystycznego „Egeria”.

Od 1968 r. należy do Nauczycielskiego Klubu Literackiego im. J. Czechowicza w Lublinie. Od 1980 r. do Związku Literatów Polskich, w którym pełnił wiele funkcji w Zarządzie Oddziału w Lublinie (m.in. prezesa: 1995-1998) i Zarządzie Głównym w Warszawie. Od 1998 r. jest honorowym prezesem Lubelskiego Oddziału ZLP.

Od 1977 r. jest członkiem Międzynarodowego Ruchu Obrony Praw Indian, od 1992 r. . Polskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Indian.

Longin Jan Okoń jest m. in. laureatem pierwszej nagrody za wiersz o polsko-francuskim braterstwie broni (Paryż 1974); pierwszej nagrody za najlepsze wiersze roku drukowane w „Literackim Głosie Nauczycielskim” (1974); Nagrody Literackiej im. B. Prusa (za powieść Tecumseh 1977); Nagród im. Kazimierza Andrzeja Jaworskiego: Artystycznej za twórczość literacką (2005) i Specjalnej za całokształt twórczości artystycznej (2017).

Uhonorowany został nagrodami: Ministra Oświaty i Wychowania (1972, 1977), Ministra Kultury i Sztuki (1982), Wojewody Lubelskiego (1997), Prezydenta Miasta Lublin (1997, 2007), Wojewódzką Nagrodę Kulturalną (2007, 2009), Prezydenta Miasta Chełm (2003, 2007).

Otrzymał odznaczenia: m. in. Order Uśmiechu (1977), Złoty Krzyż Zasługi (1974), Krzyż Kawalerski (1979) i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1986), Krzyż Zasługi ZHP (1967), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1978), Medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” (2012), Złoty Wawrzyn Literacki (2007); odznaki: Tysiąclecia Państwa Polskiego (1966), Zasłużony Działacz Kultury (1971), złotą ZNP (1973), złotą Zasłużonego Popularyzatora Wiedzy TWP (1985), Za zasługi dla Województwa Chełmskiego (1984), Zasłużony dla Miasta Chełma (1985), Za zasługi dla Województwa Lubelskiego (1997), Złoty Krzyż Kombatancki (2009), Krzyż „Zwycięzcom 1945 roku” (2012), „Szablę Kilińskiego (2012).

W 2007 r. został „Chełmianinem Roku”, a w 2012 r. Honorowym Obywatelem Miasta Chełm.

Opracował: Zbigniew Waldemar Okoń